Tiếng cười khanh khách của mấy cậu sinh viên quốc tế người Bắc Ấn sau bài kiểm tra cuối khóa (a final exam) làm gã thấy buồn một góc tâm hồn.
Sự trống rỗng ngay lập tức xâm chiếm lấy tâm trí gã sau khi nộp bài môn thi cuối cùng của kỳ học. Gã hiểu gã quá mà, gã đang cố gắng giải thích cho nỗi nhục của chính bản thân ở bên trong. Đầu gã thoáng nghĩ về cái lần thi cuối kỳ một môn học ở bậc thạc sỹ nơi quê nhà hơn mười năm về trước, cái ánh mắt khinh bỉ đến ám ảnh của một anh dọn vệ sinh dành cho những học viên cao học đang quay cóp trong giờ thi của một trường đại học hàng đầu quốc gia như vết dao khứa vào lòng tự trọng của gã. Vết thương vẫn nhói đau lại khi những mùa thi đến.
Một lão già sinh viên quốc tế ranh ma. Gã đang học lại cái thứ mà gã đã học từ hai mươi năm về trước với một thứ ngôn ngữ không mới và cái tâm bằng sắt nung. Kinh nghiệm làm việc chuyên môn lâu năm cộng với việc vừa được trang bị thứ vũ khí khoa học tối tân AI (Trí truệ nhân tạo) khiến lão trở thành sát thủ trong việc xử lý các bài kiểm tra của các môn học trên mây(online).
Có thể miêu tả gã lúc làm bài thi như thế này:
Gã luôn ngồi ở một góc khuất ở thư viện, chân vắt chéo, mặt vô hồn, mắt nhìn thẳng vào màn hình không chớp, khóe miệng khẽ nhếch, quần áo lếch thếch như ở nhà. Bạn chỉ có thể nghe thấy những tiếng tách tách của chiếc smartphone bốn năm tuổi có giá chưa đến 100 Biden và tiếng lọc cọc đều đặn phát ra từ bàn phím rạo rễ của con laptop già có độ tuổi tính bằng thập kỷ. Con laptop cũ nhàu nát, đã mất hai con ốc và gãy một bên bản lề, nó thoi thóp thở như cái thân xác và cuộc đời của gã lúc này. Với trình duyệt mở sẵn bốn tab là các công cụ AI khác nhau, 88/100 là điểm số gã có được sau đó ít phút. Nó không phải là một điểm số vui vẻ gì cho một kẻ chạy theo chủ nghĩa hoàn hảo như gã, nhưng nó đủ để tạo ra một bảng GPA đẹp, cái mà chẳng ai thèm quan tâm ở xứ này, kể cả những ông chủ tư bản tương lai của gã.
Gã bắt đầu bối rối và liên tục hỏi các bạn đồng môn nội địa (domestic students) về hệ thống giáo dục ở nơi đây. Có phải hệ thống giáo dục chuyên nghiệp của xứ Cà đang đổ vỡ trầm trọng ? Tại sao nhà tuyển dụng lại không quan tâm đến GPA của sinh viên? Tại sao performance của professor lại không liên quan đến kết quả học tập của sinh viên? Và cả ngàn câu hỏi vì sao khác liên quan đến hệ thống giáo dục và con người nơi đây. Cũng may, ở xứ này người ta không ghét lắm những kẻ hay hỏi "vì sao".
Với các môn học trực tiếp trên lớp (in-person), các ông bà giáo già out-date cũng là nạn nhân vô ưu của nạn quay cóp bằng AI.
Trong giờ thi, gíáo trông thi vừa quay mặt đi, tổ hợp phím tắt ưa thích của tụi sinh viên gen Alpha đó là Alt + Tab (chuyển tab nhanh) đồng thanh vang lên một cách gọn gẽ. Chỉ thoáng một cái, ông thần AI đã cho một cái kết quả nào đó. Thôi thì đang đói thì mỳ gói cũng xong, các cháu sinh viên cứ thế bê nguyên xi kết quả trả về từ bộ não ảo vào bài thi thật mà không hề kiểm tra lại. Cái thói quan liêu công nghệ dần dần được hình thành và luyện tập đều đặn từ đây. Hết giờ thi, các cháu tuổi teen vui, các ông bà giáo già cũng nhẹ nhõm. Cảm ơn trí tuệ nhân tạo tiên tiến đã góp phần giảm thiểu tỉ lệ các vấn đề về thần kinh của hai nhóm đối tượng nhạy cảm này.
Ngày cuối của học kỳ là một ngày thi nặng nhọc, nhiều cảm xúc ở hai thái cực của công nghệ và con người. Đầu tiên là môn học lập trình bậc cao được triển khai trên mây, nhưng đến lúc thi cuối kỳ lại bằng hình thức viết trên giấy. Ông giáo công nghệ lắm chiêu này quá hiểu mấy mánh khóe của lũ đầu xanh. Ông ta thực sự đang hủy hoại nền văn minh của loài người bằng bút và giấy. Đề bài của giáo ra như muốn đẩy những sinh viên lười nhác có bộ mặt xanh rớt vì đói và chỉ chăm chăm cúp học đi kiếm việc part-time để sống lần hồi qua ngày đoạn tháng đi đến đường cùng. Sau đại dịch covid, kinh tế thế giới lao dốc, thời buổi thóc cao gạo kém, càng tốn nhiều thời gian vào tìm việc, lũ sinh viên quốc tế càng bị điểm kém và càng bị xa lầy vào vũng bùn của nợ. Nợ môn, nợ tiền, nợ những ước mong của bố mẹ quê nhà, nợ cả tuổi thanh xuân ở nơi đất khách.
Môn thi thứ hai trong ngày của gã là hệ điều hành mã mở Linux, cũng là một môn học trên mây. Lần trước dưới mái trường XHCN, gã phải thi lại, nhưng lần này sang xứ giãy giụa, những thứ open-source thế này không thể làm khó gã được. Việc kiểm tra kiến thức môn học trở thành cuộc thi kỹ năng chụp ảnh sao cho vừa nhanh lại vừa đảm bảo chất lượng hình ảnh không bị vỡ để thằng trợ lý AI được trả phí có thể phân tích và làm giúp. Cũng như những lần khác, để đỡ cảm thấy xấu hổ và tự huyễn với bản thân, gã vẫn cố đấu tranh tư tưởng để tự trả lời một số câu hỏi bằng những kiến thức lượm lặt được còn đọng lại trong não qua quá trình lao động chuyên nghiệp. Nhưng giờ đây, gã cũng bắt đầu hoài nghi chính bản thân khi AI đã và đang dí mũi vào mọi ngóc ngách trong đời sống của gã. Ngày qua ngày, gã dần tin thằng trợ lý AI hơn và coi ý kiến và kiến thức chuyên môn thực tế của mình chỉ mang tính chất tham khảo. Thật trớ trêu làm sao.
Kỳ thi rồi cũng kết thúc, gã trầm ngâm ngồi đống giữa ngồn ngang những chiếc ghế tựa không người trong thư viện quạnh vắng, nghĩ về "ai" ở quê nhà và bắt đầu thì thầm những lời sám hối học thuật.
Còn nữa...
Comments
Post a Comment